Python yordamida URL larni Avtomatik Tahlil Qilish

URL'larni tahlil qilish va qayta ishlash jarayonlari veb skanerlash va qidiruv tizimlarida keng qo‘llaniladi. Python’da URL’larni avtomatik ravishda ajratish va tahlil qilish uchun urllib va re kutubxonalaridan foydalanamiz.

Asosiy Maqsadlar:

1. URL tuzilishini tahlil qilish: URL’ning asosiy qismlarini (protokol, domen, yo‘l va parametrlari) ajratish.

2. Ma’lumot yig‘ish va filtrlash: URL tarkibidagi ma’lumotlarni yig‘ish va filtrlash.

3. URL lar tasnifi: Turli URL'larni maqsadga qarab tasniflash.

Zarur Kutubxonalar

URL’larni tahlil qilish uchun quyidagi standart kutubxonalardan foydalanamiz:

• urllib.parse: URL'ni turli qismlarga ajratish.

• re: URL ichidagi ma'lumotlarni muntazam ifoda (regex) yordamida ajratib olish uchun.

Kutubxonalarni quyidagicha import qilish mumkin:

import re
from urllib.parse import urlparse, parse_qs, urljoin

URL tuzilishi haqida

URL (Uniform Resource Locator) – internet resurslariga yo‘naltiruvchi manzil. URL asosiy qismlardan iborat:

• Protokol: HTTP, HTTPS kabi protokol turi.

• Domen: Veb-saytning domen nomi.

• Yo‘l (Path): Resurs yo‘nalishi, masalan, /about.

• Parametrlar: Qo‘shimcha ma’lumotlar, masalan, ?id=123&category=books.

1. URL Tuzilmasi

Birinchi navbatda, URL qanday tuzilganini tushunish kerak. URL – veb-resursga yo‘l ko‘rsatuvchi manzil bo‘lib, quyidagi asosiy qismlardan iborat:

• Protokol: HTTP yoki HTTPS kabi internet protokollari.

• Domen: Veb-saytning asosiy domen nomi, masalan, example.com.

• Yo‘l (Path): Veb-sahifa yoki faylga boradigan yo‘l, masalan, /about.

• Parametrlar (Query): URL ichida qo‘shimcha ma’lumotlar, masalan, ?name=John&age=30.

• Fragment: Sahifadagi ma’lum bir qismga o‘tish uchun ishlatiladi, masalan, #section1.

URL Tuzilishiga Misol:

https://example.com/path/to/page?name=John&age=30#section1

Bu URL’da:

• Protokol: https

• Domen: example.com

• Yo‘l: /path/to/page

• Parametrlar: name=John&age=30

• Fragment: #section1

---

2. URL'ni Turli Qismlarga Ajratish

URL'ning turli qismlarini ajratish uchun urllib.parse kutubxonasidagi urlparse funksiyasidan foydalanamiz. Bu funksiya URL’ni qismlarga ajratib, har bir qismini alohida ko‘rinishda qaytaradi.

Funksiya Kodu:

from urllib.parse import urlparse

def parse_url(url):
    """
    URL manzilining asosiy qismlarini ajratish funksiyasi.
    """
    parsed_url = urlparse(url)
    print("Protokol:", parsed_url.scheme)
    print("Domen:", parsed_url.netloc)
    print("Yo'l:", parsed_url.path)
    print("Parametrlar:", parsed_url.query)
    print("Fragment:", parsed_url.fragment)

Kodey Key Qatorini Tushuntirish:

• urlparse(url): Bu funksiya URL'ni quyidagi qismlarga ajratadi:

  • scheme: Protokol (masalan, http, https)

  • netloc: Domen yoki IP manzil

  • path: Resurs yo‘li

  • query: URL parametrlari

  • fragment: URL fragmenti (ma'lum bir joyga yo‘naltirish)

  # Sinov uchun URL
  test_url = "https://example.com/path/to/page?name=John&age=30#section1"
  parse_url(test_url)

Natija:

Protokol: https
Domen: example.com
Yo'l: /path/to/page
Parametrlar: name=John&age=30
Fragment: section1

3 URL Parametrlarini Ajratish

URL’ ichidagi query qismida parametrlar bo‘lishi mumkin (masalan, ?name=John&age=30). parse_qs funksiyasi URL query qismini parametrlarga ajratib, lug‘at ko‘rinishida qaytaradi.

Funksiya Kodu:

from urllib.parse import parse_qs

def get_url_parameters(url):
    """
    URL parametrlarini ajratib olish funksiyasi.
    """
    parsed_url = urlparse(url)  # URL'ni tahlil qilish
    params = parse_qs(parsed_url.query)  # Parametrlarni lug'at ko'rinishida ajratish
    print("Parametrlar:", params)
    return params

Kodey Key Qatorini Tushuntirish:

• parse_qs(parsed_url.query): parsed_url.query yordamida URL query qismini olib, parse_qs orqali har bir parametrni lug‘at shaklida ajratamiz.

  pythonCopy code# Parametrlarni ajratish sinovi
  get_url_parameters(test_url)

Natija:

Parametrlar: {'name': ['John'], 'age': ['30']}

Bu yerda name va age nomli parametrlar qiymatlari bilan qaytarildi.

4 Nisbiy URL'larni To‘liq URL'ga Aylantirish

Agar sayt ichida nisbiy URL'lar bo‘lsa, urljoin funksiyasidan foydalanib, ularni to‘liq URL ko‘rinishiga keltirish mumkin.

Funksiya Kodu:

from urllib.parse import urljoin

def complete_url(base_url, relative_url):
    """
    Nisbiy URL'ni to'liq URL'ga aylantirish funksiyasi.
    """
    full_url = urljoin(base_url, relative_url)  # To'liq URL ni yaratish
    print("To'liq URL:", full_url)
    return full_url

Kodey Key Qatorini Tushuntirish:

• urljoin(base_url, relative_url): urljoin yordamida base_url va relative_url ni birlashtirib to‘liq URL'ga aylantiramiz.

  # Sinov uchun nisbiy URL
  complete_url("https://example.com/path/to/page", "../other/page")

Natija:

To'liq URL: https://example.com/path/other/page

Bu natija ../other/page yo‘lini https://example.com/path/ bilan birlashtirib, to‘liq URL yaratadi.

5 URL Ichida Maxsus Ma'lumotlarni Regex Yordamida Topish

URL ichidagi maxsus ma'lumotlarni ajratib olish uchun muntazam ifoda (regex) yordamida tahlil qilamiz. Masalan, URL ichida elektron pochta manzillarini topish.

Funksiya Kodu:

import re

def find_emails_in_url(url):
    """
    URL tarkibidan elektron pochta manzillarini ajratib olish.
    """
    email_pattern = r'[a-zA-Z0-9._%+-]+@[a-zA-Z0-9.-]+\.[a-zA-Z]{2,}'
    emails = re.findall(email_pattern, url)  # Barcha email manzillarini topish
    print("Topilgan elektron pochta manzillari:", emails)
    return emails

Kodey Key Qatorini Tushuntirish:

• re.findall(email_pattern, url): email_pattern regexi yordamida URL ichidagi barcha elektron pochta manzillarini topadi va emails ro‘yxatiga saqlaydi.

  # URL'dan elektron pochta manzillarini ajratish sinovi
  find_emails_in_url("https://example.com?contact=[e-mail]&support=[e-mail]")

Natija:

Topilgan elektron pochta manzillari: ['[e-mail]', '[e-mail]']

6 URL'dagi IP Manzilni Tekshirish

Agar URL domen nomi o‘rniga IP manzilni o‘z ichiga olsa, ipaddress kutubxonasi yordamida bu manzilni tekshirish mumkin.

Funksiya Kodu:

import ipaddress

def check_ip_in_url(url):
    """
    URL tarkibidagi IP manzilni tekshirish.
    """
    parsed_url = urlparse(url)  # URL'ni tahlil qilish
    try:
        ip = ipaddress.ip_address(parsed_url.hostname)  # IP manzilni tekshirish
        print("IP manzil:", ip)
        return ip
    except ValueError:
        print("IP manzil topilmadi")
        return None

Kodey Key Qatorini Tushuntirish:

• ipaddress.ip_address(parsed_url.hostname): URL domeni o‘rnida IP manzil mavjudligini tekshiradi. Agar IP manzil bo‘lsa, IP obyektini qaytaradi, aks holda ValueError xatosini qaytaradi.

  # IP manzilni tekshirish sinovi
  check_ip_in_url("http://192.168.1.1/home")

Natija:

IP manzil: 192.168.1.1

---

7. URL’larni Filtrlash

Quyidagi funksiya URL'larni domen nomiga yoki URL tarkibiga qarab filtrlash imkonini beradi. Bu usul veb-skanerlashda qidirilayotgan ma'lumotni tezda topishda foydali.

Funksiya Kodu:

def filter_urls(urls, keyword):
    """
    URL ro'yxatidan kalit so'z orqali filtrlash.
    """
    filtered_urls = [url for url in urls if keyword in url]  # Kalit so'z bilan mos URL'larni ajratish
    print("Filtrlangan URL'lar:", filtered_urls)
    return filtered_urls

Kodey Key Qatorini Tushuntirish:

• filtered_urls = [url for url in urls if keyword in url]: urls ro‘yxatidagi URL'larni keyword yordamida filtrlab, mos URL'larni filtered_urls ro‘yxatida saqlaydi.

  # URL'larni filtrlash sinovi
  urls = [
      "https://example.com/about",
      "https://example.com/contact",
      "https://another.com/about"
  ]
  filter_urls(urls, "example.com")

Natija:

Filtrlangan URL'lar: ['https://example.com/about', 'https://example.com/contact']

---

To‘liq Dastur

Yuqoridagi barcha funksiyalarni birlashtirgan holda, URL'larni tahlil qilish va tasniflash bo‘yicha to‘liq kodni ko‘rib chiqamiz:

import re
from urllib.parse import urlparse, parse_qs, urljoin
import ipaddress

def parse_url(url):
    parsed_url = urlparse(url)
    print("Protokol:", parsed_url.scheme)
    print("Domen:", parsed_url.netloc)
    print("Yo'l:", parsed_url.path)
    print("Parametrlar:", parsed_url.query)
    print("Fragment:", parsed_url.fragment)

def get_url_parameters(url):
    parsed_url = urlparse(url)
    params = parse_qs(parsed_url.query)
    print("Parametrlar:", params)
    return params

def complete_url(base_url, relative_url):
    full_url = urljoin(base_url, relative_url)
    print("To'liq URL:", full_url)
    return full_url

def find_emails_in_url(url):
    email_pattern = r'[a-zA-Z0-9._%+-]+@[a-zA-Z0-9.-]+\.[a-zA-Z]{2,}'
    emails = re.findall(email_pattern, url)
    print("Topilgan elektron pochta manzillari:", emails)
    return emails

def check_ip_in_url(url):
    parsed_url = urlparse(url)
    try:
        ip = ipaddress.ip_address(parsed_url.hostname)
        print("IP manzil:", ip)
        return ip
    except ValueError:
        print("IP manzil topilmadi")
        return None

def filter_urls(urls, keyword):
    filtered_urls = [url for url in urls if keyword in url]
    print("Filtrlangan URL'lar:", filtered_urls)
    return filtered_urls

# Test qilish uchun URL va funksiya chaqiruvlari
test_url = "https://example.com/path/to/page?name=John&age=30#section1"
print("\n--- URL'ni Tahlil Qilish ---")
parse_url(test_url)

print("\n--- Parametrlarni Ajratish ---")
get_url_parameters(test_url)

print("\n--- Nisbiy URL'ni To'liq URL'ga Aylantirish ---")
complete_url("https://example.com/path/to/page", "../other/page")

print("\n--- Elektron Pochta Manzillarini Topish ---")
find_emails_in_url("https://example.com?contact=[e-mail]&support=[e-mail]")

print("\n--- IP Manzilni Tekshirish ---")
check_ip_in_url("http://192.168.1.1/home")

print("\n--- URL'larni Filtrlash ---")
urls = [
    "https://example.com/about",
    "https://example.com/contact",
    "https://another.com/about"
]
filter_urls(urls, "example.com")

Bu kod yordamida URL'lar tahlil qilinadi, ma'lumotlar ajratiladi va kerakli ma'lumotlar yig‘iladi.