Matnli Fayllar Bilan Ishlash

1. Matnli Fayllarni Tahrirlash

Linuxda matnli fayllarni tahrirlash uchun eng keng tarqalgan muharrirlar bu Nano va Vim hisoblanadi. Bu muharrirlar terminalda ishlatiladigan matn tahrirlovchilardir.

1.1. nano – Nano Muharriri

Nano oddiy va qulay muharrir bo'lib, matnni o'zgartirish, yangi fayllar yaratish va saqlash kabi amallarni oson bajarishga imkon beradi. nano filename buyrug'i orqali faylni tahrirlash uchun ochishingiz mumkin.

nano filename

Nano Muharririda Asosiy Buyruqlar:

• Matnni tahrirlash: Kursor yordamida matn yozish va o'zgartirish mumkin.

• Faylni saqlash: Ctrl + O tugmalarini bosib, fayl nomini kiritib yoki tasdiqlab saqlashingiz mumkin.

• Fayldan chiqish: Ctrl + X tugmalari bilan muharrirdan chiqish.

• Matn qidirish: Ctrl + W tugmalari bilan matn ichida qidirish mumkin.

vim – Vim Muharriri

Vim ancha kuchli va ko'p imkoniyatli muharrir hisoblanadi. U o'rganish uchun biroz murakkabroq bo'lsa-da, samarali va tezkor tahrir imkoniyatlarini taqdim etadi. vim filename buyrug'i orqali faylni tahrirlash uchun ochishingiz mumkin.

vim filename

Vim Muharririda Asosiy Rejimlar:

• Normal Rejim: Faylni ochganingizda normal rejimda boshlanadi. Bu rejimda faylda harakatlanish va boshqa buyruqlarni bajarish mumkin.

• Tahrirlash Rejimi: Matn kiritish uchun i tugmasini bosib tahrirlash rejimiga o'tasiz. Bu rejimda kiritgan matningiz faylda paydo bo'ladi.

• Saqlash va chiqish: Normal rejimda :wq yozib, faylni saqlab chiqishingiz mumkin.

• Chiqish va o'zgartirishlarni bekor qilish: :q! bilan o'zgartirishlarsiz chiqish mumkin.

2 Matnni Qidirish Va Filtrlash

Linux terminalida matnni qidirish va filtrdan o'tkazish uchun grep buyrug'i juda qulay vosita hisoblanadi. Grep yordamida fayl ichidagi ma'lum bir matn yoki kalit so'zni qidirib topishingiz mumkin.

grep – Fayldagi Ma'lum Bir Matnni Qidirish

grep buyrug'i yordamida fayldagi ma'lum bir qator yoki so'zni qidirish mumkin.

grep 'text' filename

Bu buyruq fayl ichidagi barcha text so'zini o'z ichiga olgan qatorlarni ko'rsatadi.

Qo'shimcha Flaglar:

• grep -i 'text' filename – Kichik va katta harflarni farqlamasdan qidirish.

• grep -r 'text' /path/to/directory – Berilgan katalog ichidagi barcha fayllarda text so'zini qidirish.

• grep -n 'text' filename – Matnni qaysi qatorda joylashganligini ko'rsatish uchun qator raqami bilan chiqarish.

Misollar:

grep 'hello' myfile.txt            # myfile.txt faylida 'hello' so'zini qidiradi
grep -i 'error' /var/log/syslog     # syslog faylida 'error' so'zini katta-kichik harflardan qat'i nazar qidiradi
grep -n 'data' data.txt             # data.txt faylida 'data' so'zi qaysi qatorlarda ekanligini qator raqami bilan chiqaradi

cat Va grep Birgalikda Ishlatish

cat buyrug'i yordamida fayldagi ma'lumotni chiqarib, grep bilan filtr qilishingiz mumkin. Bu orqali fayldagi kerakli qatorlarni osongina ajratib ko'rsatish mumkin.

cat filename | grep 'text'

Misol:

cat myfile.txt | grep 'success'   # myfile.txt faylidagi 'success' so'zini o'z ichiga olgan qatorlarni chiqaradi

3. Matnni Saralash Va Boshqarish

sort – Qatorlarni Tartiblash

sort buyrug'i fayldagi qatorlarni alfavit bo'yicha tartiblash uchun ishlatiladi. Bu buyruq fayldagi matnni kattadan kichikka yoki kichikdan kattaga tartiblash imkonini beradi.

sort filename

Qo'shimcha Flaglar:

• sort -r filename – Qatorlarni teskari tartibda (alfavitning oxiridan boshlab) chiqarish.

• sort -n filename – Qatorlarni sonli qiymatlar bo'yicha tartiblash.

Misollar:

sort names.txt                # names.txt faylidagi qatorlarni alfavit bo'yicha tartiblaydi
sort -r names.txt             # names.txt faylidagi qatorlarni teskari tartibda chiqaradi
sort -n numbers.txt           # numbers.txt faylidagi qatorlarni sonli qiymatlar bo'yicha tartiblaydi

uniq – Takroriy Qatorlarni Bir Marta Ko'rsatish

uniq buyrug'i fayldagi takroriy qatorlarni olib tashlab, har bir unikal qatorni faqat bir marta chiqaradi. Biroq, uniq buyrug'i to'g'ri ishlashi uchun fayl sort buyrug'i bilan oldindan tartiblangan bo'lishi kerak.

uniq filename

Qo'shimcha Flaglar:

• uniq -c filename – Har bir qatorni necha marta takrorlanganligini ko'rsatadi.

• uniq -d filename – Faqat takroriy qatorlarni chiqaradi.

Misollar:

sort myfile.txt | uniq              # myfile.txt faylidagi takroriy qatorlarni olib tashlab, unikal qatorlarni chiqaradi
sort myfile.txt | uniq -c           # myfile.txt faylidagi har bir qatorning takrorlanish sonini ko'rsatadi
sort myfile.txt | uniq -d           # myfile.txt faylidagi faqat takrorlangan qatorlarni chiqaradi

Xulosa

• Tahrirlash:

  • nano filename – Nano muharriridan foydalanib faylni tahrirlash.

  • vim filename – Vim muharriridan foydalanib faylni tahrirlash.

• Matnni qidirish va filtr bilan ishlash:

  • grep 'text' filename – Faylda ma'lum bir matnni qidirish.

  • cat filename | grep 'text' – Matnli fayldan qidiruvni chiqarish.

• Matnni saralash va boshqarish:

  • sort filename – Qatorlarni alfavit bo'yicha tartiblash.

  • uniq filename – Takroriy qatorlarni bir marta ko'rsatish.

Bu buyruqlar Linux terminalida matnli fayllar bilan ishlashni soddalashtiradi va ularni samarali boshqarish imkonini beradi. Fayllarni tahrirlash, qidirish va saralash kabi amallar yordamida terminalda katta hajmdagi matnli ma'lumotlar bilan osongina ishlash mumkin.